Họ đạo Thanh Long Tràng Võ – tên thường gọi theo tôn giáo hệ phái Cao Đài là Tiên Thiên Đại đạo Tam kỳ Phổ độ (hay còn gọi là Cao Đài Tiên Thiên). Thánh tịnh Thanh Long Tràng Võ tọa lạc ấp Ngãi Nhì, xã Tam Ngãi, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh.
Ảnh Hiệp Thiên Đài
Theo tài liệu viết tay và lời kể của Ban Đại diện thì Thánh tịnh Thanh Long Tràng Võ được ông Nguyễn Bá Khanh kiến dựng vào năm 1930. Đến nay, Thánh tịnh đã trải qua 04 đời Ban Đại diện, 01 lần di dời và vài lần trùng tu sửa chữa nhỏ, lần đại trùng gần đây nhất là năm 2013. Thánh tịnh Thanh Long Tràng Võ có diện tích hơn 1 hecta, được bao bọc trong trong khuôn viên vườn cây ăn trái xum xuê, tọa lạc tại ấp Ngãi Nhì, xã Tam Ngãi, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. Kết cấu Thánh tịnh mang phong cách kiến trúc thờ tự đặc trưng của đạo Cao Đài. Hình thể kiến trúc gồm có: Hiệp Thiên đài, Cửu Trùng đài (phần hữu hình), Bát Quái đài (phần vô hình) và nhà Đông, nhà Tây. Mỗi công trình được xây dựng kiên cố bằng cột bê tông, vách tường gạch, mái lợp tol.
Phía trước sân thánh tịnh là trụ phướn được xây dựng bằng cột bê-tông cao 12m, bên dưới có đặt bàn hương án cao 1.2m; ngang 0.6m; dài 0.9m. Trên cột phướn có treo tiểu phướn (3.6m x 0.36m), trên có hình Thiên nhãn màu đen gồm 16 tia, nền màu vàng và có hàng chữ đỏ 8 chữ: ‘Thiên khai Huỳnh đạo Cao Đài cứu thế”.
Từ cột phướn của Thánh tịnh đi vào nội thất bên trong theo hai hướng, phía bên trái là cổng nam môn (lối đi dành cho phái nam), phía bên phải là cổng nữ môn (lối đi của phái nữ).
Bên trong nơi thờ tự của Họ đạo Thanh Long Tràng Võ
Thánh tịnh Thanh Long Tràng Võ thuộc hệ phái Cao Đài Tiên, cho nên luật lệ, lễ nghi, sự thờ cúng, kinh kệ, đạo phục, cách hành đạo đều gắn liền với luật lệ và lễ nghi của đạo Cao Đài như:
– Ngũ giới cấm: (tức là 5 điều cấm kỵ): Bất sát sinh, bất du đạo, bất tửu nhục, bất tà dâm, bất vọng ngữ.
– Tứ đại điều quy: tức là 4 điều trau dồi đức hạnh.
– Ăn chay: từ 6 ngày (lục trai) đến 10 ngày (thập trai) và ăn chay trường (trường trai).
Về lễ hội trong di tích, hàng ngày có 04 khóa lễ vào các giờ: mão (sáng sớm), ngọ (giữa trưa), dậu (chập tối), tý (đêm khuya); hàng tháng có 02 ngày lễ Sóc, Vọng (mồng một và rằm theo âm lịch); hàng năm có các ngày lễ chính theo âm lịch là:
- Ngày mồng 9 tháng giêng: Vía Ngọc hoàng Thượng đế.
- Ngày 15 tháng giêng: Lễ Thượng ngươn.
- Ngày 15 tháng bảy: Lễ Trung ngươn.
- Ngày 15 tháng tám: Lễ Hội yến Diêu trì Kim Mẫu.
- Ngày 15 tháng mười: Lễ Hạ ngươn và Lễ Khai đạo.
Ngoài ra, vào ngày 13/6 (âm lịch), Thánh tịnh còn tổ chức cúng lệ giỗ của người đứng đầu Thánh tịnh là ông Nguyễn Thành Hậu (Nguyễn Văn Thọ) – Đầu họ đạo.
Mỗi lệ cúng tại Thánh tịnh có rất đông tín đồ của họ đạo đến tham dự. Vật cúng là những thực phẩm chay, được chế biến thành nhiều món. Lễ phẩm gồm có 5 cây hương, tượng trưng cho: Giới – Định – Tuệ – Tri kiến – Giải thoát và cũng tượng trưng cho ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Đồ dâng cúng gồm rượu, trà, hoa tượng trưng cho Tam bửu: Tinh – Khí – Thần. Các tín đồ dâng lễ phẩm, chân phải đi theo chữ “Tâm”. Nhạc lễ gồm có chuông và trống. Lễ phục của tín đồ là màu trắng, của chức sắc dùng màu theo từng phẩm bật: Thái (thuộc Phật) màu vàng, Thượng (thuộc Lão) màu xanh, Ngọc (thuộc Nho) màu đỏ. Kinh gồm có Kinh cúng tứ thời, Kinh quan hôn, tang tế, Kinh thiên đạo, Kinh thế đạo,… được biên soạn theo văn vần, đọc theo giọng nam ai, nam xuân và các làn điệu dân ca Nam bộ.
Thánh tịnh Thanh Long Tràng Võ, xã Tam Ngãi, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh là cơ sở tôn giáo giàu truyền thống cách mạng, có nhiều đóng góp cho công cuộc sự nghiệp giải phóng dân tộc. Ngoài ra, Thánh tịnh Thanh Long Tràng Võ còn là một công trình nghệ thuật, hình thể kiến trúc mang đặc trưng đậm nét cơ chế của tôn giáo đạo Cao Đài. Thông qua các lễ hội hàng năm, Thánh tịnh là nơi tập họp tín đồ của bổn đạo và bà con nhân dân trong vùng, tạo sự đoàn kết gắn bó thân thiết với nhau, từ đó cùng nhau xây dựng quê hương ngày thêm phát triển giàu đẹp. Ngày 19/02/2014 Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định số 201/QĐ-UBND xếp hạng Họ đạo Thanh Long Tràng Võ là Di tích lịch sử cấp tỉnh.
Nguồn ảnh: Trần Ti Ni
Nội dung: Thạch Sang.
(được trích từ tài liệu hồ sơ, khoa học Lý lịch di tích lịch sử Họ đạo Thanh Long Tràng Võ của Bảo tàng tổng hợp thuộc Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh năm 2013).
Đơn vị thực hiện: Huyện đoàn Cầu Kè.
Cầu Kè vùng đất giàu tiềm năng về du lịch
Trung tâm xúc tiến Du lịch Trà Vinh
Ban quản lý Di tích tỉnh Trà Vinh